İstanbul'da öğrenci olmak gittikçe zorlaşıyor
İstanbul, yüzyıllar boyunca birçok medeniyetin merkezi olmuş bir şehir. Osmanlı döneminden beri Türk akademi tarihindeki en önemli üniversiteler İstanbul’da kurulmuş. İstanbul üniversiteleri, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ortaya çıkan aydın kesimi yetiştirmekte ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda ve inşaasında rol alan kadroların eğitilmesinde büyük pay sahibi. Günümüzde de ülkemizin en değerli üniversitelerinin çoğu İstanbul’da yer almasına rağmen maliyetinin yüksekliği, barınma sorunu gibi meselelerden dolayı İstanbul’da öğrenim görmenin pek çok zorluğu var. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İstanbul Planlama Ajansı (İPA)’nın yayınladığı rapordan kullandığımız verilerle İstanbul’da öğrenci olmanın zorluklarını ele aldık.
Üniversite sayısı çok arttı
İstanbul’da olan üniversite sayısı 1992 yılında 7 iken bu sayı, çoğunluğu vakıf üniversitesi olmak üzere günümüzde 58’e ulaşmştır. Aktif olarak akademik çalışma yürüten 58 üniversitenin yalnızca 11'i devleti üniversitesi, 44’ü vakıf üniversitesi ve üçü vakıf meslek yüksekokuludur. Yükseköğretim kurumlarında yaşanan bu hızlı artış aynı zamanda şehirdeki üniversite öğrencisi sayısının da hızlı artmasına sebep olmuştur ve öğrenci sayısının artmasının, öğrenci evlerine ve yurtlara talebi arttırdığından hem fiyat artışına sebep olduğu hem de barınma sorununa yol açtığı söylenebilir.
İstanbul’daki devlet ve vakıf üniversitelerinin yıllara göre dağılımı
Barınma maliyetleri her geçen gün büyüyor
Üniversite okumak için şehir dışından gelen öğrenciler, daha uygun maliyete barınmak için yurt veya öğrenci evlerini tercih etmektedirler. Özellikle devlet yurtları, daha düşük maliyetli olduğundan çoğu öğrencilerin barınma tercihinin başında gelmektedir ancak mevcut yurt kapasitelerinin aktif öğrenci sayısını karşılayamamasından dolayı son birkaç yılda birçok öğrenci özel yurtlara veya öğrenci evlerine yönelmek zorunda kaldı. 2022-2023 yılında özel yurtlarda kalan bir öğrencinin barınma maliyeti 3300 TL iken bu maliyet, 2023-2024 yılında %213,94 oranına artışla 10.360 TL’ye çıktı. 3+1 öğrenci evinde kalan bir öğrencinin ortalama barınma maliyeti ise 2022-2023 döneminde ortalama 1900 TL iken günümüzde %228,95 oranında artışla 6250 TL’ye yükseldi.
Yıllara göre İstanbul’daki KYK yurdu sayısı
Beslenme maliyetleri de çok yüksek
Beslenme harcamasının öğrencilerin yapmak zorunda olduğu harcamaların başında geldiğini söylemek yanlış olmaz. Devlet üniversitelerinin sağladığı yemekhane hizmetinin öğrencilerin beslenme ihtiyacını karşılaması için en uygun seçenek olduğu söylenebilir fakat buralarda da artış olanları yüksek. 2022-2023 yılları arasında ortalama yemek ücreti 6,72 TL iken bu sene 13,02 TL’ye yükseldi. Geçtiğimiz sene en düşük öğle yemeği ücreti 4.5 TL, en yüksek yemekhane ücreti 10 TL iken bu sene en ucuz öğle yemeği 9,75 TL en pahalı öğle yemeği 15 TL oldu. Ayrıca, öğrenci evinde kalan bir öğrencinin yaptığı ortalama beslenme harcaması geçtğimiz sene 1780 TL iken %113,29 oranında artışla 3797 TL’ye çıktı.
İstanbul’da öğrenci evinde kalan bir öğrencinin aylık ortalama market ve dışarıdan yemek yeme harcaması
KYK burs ve kredi miktarı yetersiz
Birçok üniversite öğrencisi, Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü tarafından verilen burs ve öğrenim kredileri ile yaşamını sürdürmeye çalışıyor fakat burs ve kredi miktarlarının reel değerlerinde yıllardır düzenli bir düşüş devam ediyor. 2013 yılında 280 TL olarak verilen KYK bursu, 2013 yılının ocak ayında yaklaşık 157 dolar etmekteyken, 2023 yılının aralık ayında verilen 2000 TL’lik burs miktarı yaklaşık 69 dolar. 2013 yılında asgari ücretin yaklaşık %40’ına tekabül eden KYK burs miktarı, 2023 yılının aralık ayında asgari ücretin %20’sinin de altına gerilemiş durumda.
Yıllara göre burs ve kredi miktarının asgari ücrete göre oranı
